ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΜΕΓΑΛΟ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ ΜΑΡΤΙΝ ΣΚΟΡΤΣΕΖΕ

Ο Μάρτιν Σκορτσέζε είναι αναμφίβολα ένας από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες του κινηματογράφου, ο οποίος μας έχει χαρίσει μεγάλες ταινίες. Ο Μάρτιν Σκορτσέζε αποτελεί μια μοναδική περίπτωση σκηνοθέτη καθώς καθόρισε σε μεγάλο βαθμό το μοντέρνο αμερικάνικο σινεμά των δεκαετιών του ’70  και του ’80, χωρίς ποτέ να κρύβει τις επιρροές του, είτε αυτές προέρχονται από το κλασικό Χόλιγουντ είτε το γαλλικό Νέο Κύμα, είτε από τον κινηματογράφο οποιασδήποτε άλλης χώρας. Στις μέρες μας, συνεχίζει ακάθεκτος την επιτυχημένη πορεία του διατηρώντας στις ταινίες του πολλά από τα θέματα που τον καθιέρωσαν.

Τα πρώτα χρόνια: Γεννήθηκε στο Φλάσινγκ (Μικρή Ιταλία) της Νέας Υόρκης στις 17 Νοεμβρίου του 1942. Είναι γιος Σικελών μεταναστών ηθοποιοί στο επάγγελμα, του Charles και της Cathryn, που συχνά έχουν ρόλους στις ταινίες του. Η μητέρα του μάλιστα συνηθίζει να μαγειρεύει για όλους τους συντελεστές κατά τα γυρίσματα! Μεγάλωσε, περιτριγυρισμένος από «ύποπτους» χαρακτήρες που έγιναν σήμα κατατεθέν των μεγαλύτερων αριστουργημάτων του, όπως τα «Καλά Παιδιά». «Είδα πολύ βία», έχει δηλώσει σχετικά με την παιδική του ηλικία, «σωματική και ψυχολογική. Είδα πολλούς ανθρώπους να κάνουν σεξ στους δρόμους, αλλά και την ανάγκη τους. Αυτά τα πράγματα σου μένουν»….

Ο Μάρτιν Λουτσιάνο Σκορτσέζε πέρασε μεγάλο μέρος των παιδικών του χρόνων στο σπίτι εξαιτίας του άσθματος που τον ταλαιπωρούσε ήδη από τότε. Ωστόσο, στα παιδικά του χρόνια αναπτύχθηκε και η αγάπη του για τον κινηματογράφο η οποία υπερίσχυσε της αρχικής του επιθυμίας να ακολουθήσει το επάγγελμα του ιερέα. Την τριετία 1964-67 παρακολούθησε μαθήματα στο πανεπιστήμιο κινηματογράφου της Νέας Υόρκης, ενώ στο τέλος των σπουδών του γύρισε την πρώτη του ταινία με τον συμφοιτητή του, Χάρβεϊ Καϊτέλ. Ήδη, στα φοιτητικά του χρόνια έκανε τις πρώτες του σκηνοθετικές απόπειρες: το 1963, το εννιάλεπτο “What a Girl Like You Does on A Place Like This?”, το 1964 το 15λεπτο “It’s not you Murray!” και το 1967 το 6λεπτο “The Big Shave”.

Η αρχή της καριέρας του: To 1969, ο Σκορτσέζε σκηνοθετεί την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, το “Who’s that knocking at my door?” με πρωταγωνιστή τον Χάρβει Καϊτέλ, έναν ηθοποιό με τον οποίο θα συνεργαστεί αρκετές φορές τα επόμενα χρόνια. Όπως στο ντοκιμαντέρ του 1970 “Street Scenes” το οποίο επικεντρώνεται στις διαδηλώσεις που έγιναν τον Μάιο της ίδιας χρονιάς εναντίον του πολέμου στο Βιετνάμ. Στις αρχές του ’70, όμως, αποφάσισε να μετακομίσει στο Χόλιγουντ όπου αρχικά δούλεψε ως μοντέρ.

Τη δεκαετία του 1970 ο Σκορτσέζε γνωρίζεται με τον Φράνσις Φόρντ Κόπολα, ο οποίος τον φέρνει σε επαφή με τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο. Το 1973 γύρισε τους «Κακόφημους Δρόμους», την πρώτη καλλιτεχνική του επιτυχία. Αυτή ήταν και η πρώτη συνεργασία του με τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο, ο οποίος θα γινόταν ένας απ’ τους στενότερους φίλους και συνεργάτες του. Τον επόμενο χρόνο, η πρωταγωνίστρια στην ταινία του «Η Αλίκη δεν μένει πια εδώ», Έλεν Μπέρστιν, κέρδισε το Όσκαρ Α’ γυναικείου ρόλου.

Η εκτόξευση και τα προβλήματα: Το 1976 ο Σκορτσέζε σκηνοθετεί τον «Ταξιτζή», μία από τις ταινίες που άφησαν εποχή στον παγκόσμιο κινηματογράφο, όχι μόνο εξαιτίας της θαυμάσιας σκηνοθεσίας της, αλλά και της συγκλονιστικής ερμηνείας του Ρόμπερτ Ντε Νίρο, ερμηνεία που σήμερα διδάσκεται στις δραματικές σχολές. Η ταινία κέρδισε το Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών το 1976, ενώ προτάθηκε για τέσσερις ακόμη διακρίσεις στα Όσκαρ, χωρίς ωστόσο να κερδίσει κάποιο. Με τον «Ταξιτζή», η καριέρα του κορυφώθηκε, αλλά η προσωπική του ζωή περνούσε κρίση… Η επιτυχία του «Ταξιτζή» δίνει θάρρος στον Σκορτσέζε να γυρίσει την πρώτη του ταινία μεγάλου προϋπολογισμού, το μιούζικαλ «New York, New York», σηματοδοτώντας την τρίτη του συνεργασία με τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο. Ωστόσο, οι αρνητικές κριτικές που απέσπασε η ταινία οδήγησαν τον Σκορτσέζε σε κατάθλιψη ενώ είχε ήδη αρχίσει χρήση κοκαΐνης.

Στα τέλη της δεκαετίας του ’70, εθίστηκε στη κοκαΐνη…. Αρχικά, πίστευε ότι του προκαλούσε «εκρήξεις δημιουργικότητας» και ένιωθε ότι μπορούσε να γυρίσει πέντε ταινίες ταυτόχρονα. Όταν όμως περνούσε η επίδραση του ναρκωτικού, έμενε στο κρεβάτι γα μέρες, εξαντλημένος σωματικά και ψυχολογικά. Μαζί με τα ναρκωτικά, έπινε τεράστιες ποσότητες αλκοόλ και έπαιρνε ηρεμιστικά χάπια. Κόντευε να χάσει τα λογικά του απ’ τις καταχρήσεις. Έφτασε ακόμα και να δηλώσει δημοσίως στο Φεστιβάλ των Κανών, ότι χωρίς κοκαΐνη, δεν θα έδινε καμία συνέντευξη…

Η καθιέρωση: Χρειάστηκαν τέσσερα χρόνια και η συμπαράσταση του Ντε Νίρο που βοήθησε τον Σκορτσέζε να απεξαρτηθεί μέχρι να γυρίσει την καλύτερη, για πολλούς κριτικούς, ταινία του. Στην ταινία «Οργισμένο είδωλο» του 1980 ο Σκορτσέζε διοχετεύει όλη του την ενέργεια, πεπεισμένος ότι αυτή θα είναι η τελευταία του. Η ιστορία του πυγμάχου Τζέικ Λα Μότα και το τελικό σκηνοθετικό αποτέλεσμα τοποθετούν την ταινία στα κινηματογραφικά αριστουργήματα ενώ ψηφίστηκε ως ταινία της χρονιάς από βρετανικό γνωστό περιοδικό του χώρου. Επίσης, προτάθηκε για οκτώ Όσκαρ. Ο Ντε Νίρο απονεμήθηκε με το Όσκαρ καλύτερου ηθοποιού, ωστόσο του Όσκαρ σκηνοθεσίας πήγε στον Ρόμπερτ Ρέντφορντ.

Μετά από μία περίοδο μεικτών σκηνοθετικών αποτελεσμάτων, η ταινία «Τα Καλά Παιδιά» το 1990 σηματοδοτεί την επιστροφή του Σκορτσέζε από την εποχή του «Οργισμένου ειδώλου». Η ταινία χαρακτηρίζεται ως η καλύτερη δουλειά του σκηνοθέτη και του εξασφαλίζει ακόμη μία υποψηφιότητα για Όσκαρ σκηνοθεσίας, το οποίο αυτή το φορά χάνει από τον Κέβιν Κόστνερ. Η συνεργασία με τον ΝτεΝίρο φαίνεται να μην τελειώνει καθώς το 1991 ο ηθοποιός είναι στο “Cape Fear” («Το Ακρωτήρι του Φόβου») ένας ψυχοπαθής βιαστής που απειλεί την οικογένεια του πρώην δικηγόρου του τον οποίο θεωρεί υπεύθυνο για την φυλάκισή του.

Τα επόμενα χρόνια ακολουθούν το ρομαντικό δράμα εποχής “The Age of Innocense” («Τα χρόνια της αθωότητας») με τους Ντάνιελ Ντέι Λιούις, Μισέλ Φάιφερ και Γουινόνα Ράιντερ και το “Casino” (1995) με ΝτεΝίρο, Πέσι και Σάρον Στόουν.

Τον Φεβρουάριο του 2003  κερδίζει την πρώτη του Χρυσή Σφαίρα με την ταινία «Οι Συμμορίες της Νέας Υόρκης» και αποκτά και το δικό του αστέρι στη λεωφόρο του Χόλιγουντ.

Επιτέλους Όσκαρ: Από το 2002 ξεκινά η συνεργασία του Σκορτσέζε με τον Λεονάρντο ΝτιΚάπριο στις «Συμμορίες της Νέας Υόρκης» (“Gangs of New York”), το 2004 στο “The Aviator» («Ιπτάμενος Κροίσος») όπου ο Leo υποδύεται τον ψυχωτικό μεγιστάνα Χάουαρντ Χιουζ, το 2006 στο “The Departed” («Ο Πληροφοριοδότης») για το οποίο ο Σκορσέζε κέρδισε Όσκαρ Σκηνοθεσίας, το 2010 στο σκοτεινό “Shutter Island” («Το νησί των καταραμένων») και το 2013 στο “The Wolf of Wall Street” («Ο Λύκος της Γουόλ Στριτ») που είναι η αληθινή ιστορία του χρηματιστή Τζόρνταν Μπέλφοντ.

Η πολυαναμενόμενη όμως, επιστροφή του Σκορτσέζε στις ταινίες εγκλήματος και μυστηρίου γίνεται με την ταινία «Ο Πληροφοριοδότης», βασισμένη στο αστυνομικό δράμα του Χονγκ Κονγκ «Εσωτερικές Υποθέσεις». Η ταινία είναι η τρίτη συνεχόμενη συνεργασία του Σκορτσέζε με τον Ντι Κάπριο. Οι κριτικές της ταινίας ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικές και μάλιστα πολλοί την τοποθέτησαν πλάι στα «Καλά Παιδιά» του 1990. Οι εισπράξεις άγγιξαν τα 130 εκατομμύρια δολάρια, καθιστώντας την ως την πιο κερδοφόρα ταινία που γύρισε ο σκηνοθέτης. Ο Σκορτσέζε βραβεύτηκε για τη συγκεκριμένη ταινία με την δεύτερη Χρυσή Σφαίρα της καριέρας του αλλά και το πρώτο Όσκαρ σκηνοθεσίας μετά από έξι υποψηφιότητες.

EXTRAS

• Ο Σκορτσέζε χρησιμοποιεί στις ταινίες του μέρος του δικού του παρελθόντος. Δεν είναι λίγες οι φορές που «πρωταγωνίστρια» των ταινιών είναι η πόλη που μεγάλωσε, η Νέα Υόρκη και συγκεκριμένα η συνοικία “Little Italy” στην οποία πέρασε τα παιδικά του χρόνια.
• Πολλές φορές, οι ήρωες του είναι Ιταλοαμερικάνοι όπως είναι και ο ίδιος, αλλά και οι γονείς του. Σημαντικό ρόλο στην ζωή τους παίζει η θρησκεία, όπως έπαιξε και στην δική του ζωή μιας και ανατράφηκε σε καθολικό περιβάλλον.
• Ο Σκορτσέζε συνηθίζει να έχει την ίδια συμπεριφορά σε όλους τους ηθοποιούς, είτε είναι καταξιωμένοι και βραβευμένοι, είτε πρωτοεμφανιζόμενοι.
• Μπαίνει και ο ίδιος στην κατάσταση που θέλει να κινηματογραφήσει. Για παράδειγμα, στο “Bringing out the dead” πήγε μια διαδρομή με ασθενοφόρο ώστε να μπορέσει να κατανοήσει καλύτερα τι βλέπουν οι γιατροί όταν κάθονται στο ασθενοφόρο.
• Υποδύθηκε το ζωγράφο Βίνσεντ Βαν Γκογκ στα «Όνειρα», το τελευταίο φιλμ που σκηνοθέτησε ο Ακίρα Κουροσάβα το 1990.
• Περιστασιακά κάνει διάφορα περάσματα σε σκηνές από ταινίες του. Το 1995 υποδύθηκε τον τζογαδόρο στο «Καζίνο».
• Απέρριψε την πρόταση του Στίβεν Σπίλμπεργκ να σκηνοθετήσει τη «Λίστα του Σίντλερ» θεωρώντας ότι ένας εβραίος σκηνοθέτης θα έκανε καλύτερη δουλειά από εκείνον.
• Για δύο πράγματα μετανιώνει περισσότερο στη ζωή του. Που δεν διάβαζε περισσότερα βιβλία όταν ήταν νέος και που δεν έμαθε ποτέ να μαγειρεύει.